วันพฤหัสบดีที่ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2554

เอ เอ็ม และ พี เอ็ม

คำว่า AM และ PM มาจากนาฬิกาที่บอกเวลาด้วยระบบ 12 ชั่วโมง สำหรับนาฬิกาที่บอกเวลาแบบ 24 ชั่วโมงจะไม่เห็นคำเหล่านี้
ตัวย่อ "AM" มาจากภาษาละติน ante meridiem หรือแปลเป็นไทยได้ว่า ก่อนเที่ยง ส่วนตัวย่อ "PM" นั้นมาจากคำว่า post meridiem ซึ่งแปลว่าหลังเที่ยง โดยจะขึ้นหลังตัวเลขบอกเวลาในนาฬิกาเมื่อถึงช่วงเวลานั้น สำหรับ AM จะใช้กับเวลาตั้งแต่เที่ยงคืนถึงเที่ยงวัน ส่วน PM จะใช้กับเวลาตั้งแต่เที่ยงวันถึงเที่ยงคืน เช่น หากเป็นเวลา 8 โมงเช้าจะขึ้น AM แต่ถ้าเป็นเวลาสองทุ่มนาฬิกาจะชี้หรือบอกเวลาเป็นเลข 8 เหมือนกันกับตอนเช้าแต่จะขึ้นสัญลักษณ์เป็น PM แทน
การบอกเวลาแบบ 12 ชั่วโมงนี้เป็นที่นิยมในสหรัฐฯ บางประเทศในอเมริกาใต้ที่ใช้ภาษาสเปน ในแอลเบเนีย และประเทศกรีซ แต่ก็ใช่ว่าประเทศข้างต้นจะใช้คำย่อ AM และ PM แบบสหรัฐฯทั้งหมด อย่างในแอลเบเนียจะใช้ตัวย่อว่า PD และ MD ตามคำย่อในภาษาแทน ส่วนประเทศที่ไม่มีการระบุคำย่อดังกล่าวก็มักจะใช้ตามอย่างสหรัฐฯ
สำหรับที่มาที่ไปของการบอกเวลาแบบ 12 ชั่วโมงนั้นชาวอียิปต์เป็นผู้ริเริ่ม แต่ในสมัยนั้นเวลาในช่วงครึ่งวันก็ไม่เป็นที่แน่นอนขึ้นอยู่กับฤดูกาล แต่ก็แบ่งครึ่งวันออกเป็นช่วงค่ำจนถึงพระอาทิตย์ขึ้น และอีกครึ่งวันคือตั้งแต่พระอาทิตย์ขึ้นจนถึงพระอาทิตย์ตก

ครั้นในยุคโรมันก็ยังคงใช้การบอกเวลาแบบ 12 ชั่วโมงเช่นกัน โดยที่ในเวลากลางวันแบ่งออกเป็น 12 ช่วงช่วงละ 1 ช่วงโมง โดยใช้นาฬิกาแดดเป็นตัววัด แต่ในเวลากลางคืนจะแบ่งเวลาออกเป็น 3 ช่วง ช่วงละ 3 ชั่วโมง ทำให้ในยุคดังกล่าวยังไม่มีการกำหนดเวลา 1 ช่วงตรงกับ 1 ชั่วโมงในปัจจุบัน ซึ่งบางช่วงอาจจะสั้นหรือยาวกว่า 1 ชั่วโมงก็เป็นได้
นอกจากนี้ การบอกเวลาแบบ 12 ชั่วโมงยังมีปัญหาเกิดขึ้นระหว่างเวลาเที่ยงวันกับเที่ยงคืน ซึ่งหากมองนาฬิกาแบบเข็มแล้วจะเห็นว่าชี้ไปที่เลข 12 เหมือนกัน แต่ถ้าหากเป็นการบอกเวลาแบบตัวเลขจะเกิดปัญหาในทันทีทำให้ไม่รู้ได้ว่าเป็นเวลาเที่ยงวันหรือเที่ยงคืน ทำให้การบอกเวลาแบบ 24 ชั่วโมงนำมาใช้แก้ปัญหาดังกล่าว
นอกจากนี้ยังมีการใช้สัญลักษณ์แทนเช่น 12.00 N แทนเวลาเที่ยงวัน และ 12.00 M แทนเวลาเที่ยงคืน แต่ก่อนหน้านี้ก็เคยมีการใช้ 12.00 M สำหรับเวลาเที่ยงวัน (ภาษาละติน meridiem) และ12.00 MN สำหรับเที่ยงคืน (ภาษาละติน meridiem nocte) ซึ่งทำให้เกิดความสับสนเป็นอย่างมาก จึงมีผู้คิดค้นใหม่ให้ใช้ 12.00 แทนเที่ยงวัน และ 00.00 แทนเวลาเที่ยงคืน ก็ทำให้ปัญหาหนักอกดังกล่าวคลี่คลายไปได้ด้วยดี
ที่มา 108 ซองคำถาม

บทความ